CÁC HUYỆT VỊ CHI DƯỚI

 

Xem chi tiết »

CÁC HUYỆT VỊ CHI TRÊN

 

Xem chi tiết »

Bấm huyệt trị ngạt tắc mũi

 Thỉnh thoảng có thể bạn bị nhiễm lạnh, cảm cúm hay nhiễm covid ... và bạn sẽ mắc triệu chứng sổ mũi, ngạt mũi, nhức đầu. Nhiều lúc 2 mũi ngạt đặc phải thở bằng miệng khiến họng khô rát, đau và ho, không ngủ ngon giấc. Những chứng bệnh như vậy góp phần làm suy giảm trầm trọng cho sức khỏe của bạn khi ốm đau. 

Hai huyệt dưới đây và cách tác động vào chúng sẽ giúp bạn trị chứng ngạt mũi này một cách hiệu quả, nhanh chóng rất bất ngờ.

Huyệt Ấn đường: 

Huyệt tứ thần thông:

Cách thực hiện:

Bạn tự mình thực hiện như sau:

Bạn ngồi thẳng lưng, khoanh chân, đầu nhìn thẳng ở tư thế thoải mái nhất, như kiểu ngồi thiền ( nếu ngồi được kiết già thì càng tốt )

- Bước 1: Dùng ngón trỏ và ngón cái day huyệt ấn đường khoảng 1 phút rồi véo kéo da khu vực huyệt ấn đường khoảng 1 phút ( lúc này bạn đã thấy mũi có hiện tượng thông thoáng rồi, nhưng vẫn còn khó thở, cảm giác vẫn có nhiều rỉ mũi ngăn cản đường dẫn khí ).

- Bước 2: đưa 2 tay lên đỉnh đầu, dùng 2 ngón trỏ xoa và day 4 huyệt tứ thần thông khoảng 1 phút, tiếp đó dùng 2 đầu ngón trỏ của 2 tay day và bấm từng cặp đối xứng của huyệt tứ thần thông. Như vậy chỉ 1-2 phút sau là mũi bạn sẽ được thông thoáng như bình thường. 

- Bước 3: xoa và vỗ nhẹ tay lên khu vực huyệt tứ thần thông 3 cái. 

Chuyển tư thế bình thường, đi lại hoặc nằm.

Lưu ý: khi mũi ngạt trở lại ( khoảng mấy tiếng sau đó hoặc 1-2 ngày sau thì lại thực hiện như trên )

Chúc các bạn có một sức khỏe tốt !

( Hình ảnh trong bài sưu tầm trên internet )

Xem chi tiết »

Một số huyệt vị vùng lưng

  Một số huyệt vị vùng lưng thường áp dụng trong châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt:

1.Đại chùy

2.Đại trữ

3.Phong môn

4.Phế du

5.Quyết âm du

6.Tâm du

7.Đốc du

8.Cách du

9.Vị quản du

10.Can du

11.Đởm du

12.Tỳ du

13.Vị du

14.Tam tiêu du

15.Thận du

16.Mệnh môn

17.Chí thất

18.Khí hải du

19.Yêu dương quan

20.Đại trường du

21.Tiểu trường du

22.Thượng liêu

23.Trật biên

24.Trường cường

25.Định suyễn

26.Khí suyễn

27.Kiên tỉnh

28.Thiên tông

Xem chi tiết »

Bấm huyệt chữa chứng bệnh hay gặp

Những cơn đau nhức xương khớp, đau đầu, đau dạ dày, đau mỏi vai gáy ... là những triệu chứng đau nhức rất phổ biến và thường xuyên chúng ta gặp phải ở hầu hết các lứa tuổi. Cách bấm một số huyệt vị dưới đây giúp giảm các cơn đau nhức tại nhà, mời quý vị độc giả tham khảo. 

Gồm các huyệt: Hợp cốc, thái xung, dũng tuyền, túc tam lý, ấn đường, côn lôn, phong trì, thiên chung, nội quan, phong phủ, nghinh hương

( Hình ảnh tham khảo từ internet )

Xem chi tiết »

Một số huyệt vị vùng đầu - mặt cổ

 Một số huyệt vị vùng đầu -  mặt - cổ thường áp dụng trong châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt:

1.Bách hội

2.Tứ thần thông

3.Thông thiên

4.Lạc khước

5.Đầu duy

6.Dương bạch

7.Ấn đường

8.Toản trúc

9.Ngư yêu

10.Ti trúc không

11.Đồng tử liêu

12.Thừa khấp

13.Tứ bạch

14.Thái dương

15.Thính cung

16.Hạ quan

17.Giác tôn

18.Xuất cốc

19.Ế phong

20.Nghinh hương

21.Địa thương

22.Nhân trung

23.Thừa tương

24.Giáp xa

25.Liêm tuyền

26.Thiên trụ

27.Đại chùy

28.Phong trì

Xem chi tiết »

Nguyên huyệt

 Đa số các nguyên huyệt nằm quanh cổ tay và cổ chân. Khi một tạng hay phủ bị bệnh tấn công, thường có phản ứng tại các huyệt này.Vì thế trên lâm sàng, nguyên huyệt có giá trị trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh ở tạng phủ.

Kinh ( tạng phủ )	Nguyên huyệt
Phế	Thái uyên
Đại trường	Hợp cốc
Vị	Xung dương
Tỳ	Thái bạch
Tâm	Thần môn
Tiểu trường	Uyển cốt
Bàng quang	Kinh cốt
Thận	Thái khê
Tâm bào	Đại lăng
Tam tiêu	Dương trì
Đởm	Khâu khư
Can	Thái xung
Nhâm
Đốc

Xem chi tiết »

Mộ huyệt và du huyệt

1- Huyệt Mộ

+ Mộ còn được gọi là Mạc nghĩa là báo nguy, vì vậy, nhiều tác giả dịch là huyệt Báo Nguy, Huyệt Chẩn Đoán.

+ Khí của Tạng Phủ tụ lại ở 1 chỗ nào đó, được gọi là huyệt Mộ.

+ Huyệt Mộ nằm ở ngực, bụng.

. Có thể nằm ngay trên đường kinh liên hệ với nó như huyệt Trung Phủ  là huyệt Mộ của kinh Phế, nằm ngay trên kinh Phế.

. Có thể nằm trên đường kinh khác không quan hệ gì với nó như huyệt Trung Quản  là huyệt Mộ của kinh Vị nhưng lại nằm trên mạch Nhâm.

+ Khi Tạng Phủ bị bệnh, thường xuất hiện những phản ứng bất thường ở vùng huyệt Mộ 

(có thể ấn đau, thay đổi mầu sắc, cường độ (cứng hoặc mềm hơn...).

2- Huyệt Bối Du

Là những huyệt cũng có tác dụng chẩn đoán và điều trị.

Nằm ở phía sau lưng (bối), dọc theo đường kinh Bàng Quang, và có quan hệ nhất định đối với 1 Tạng Phủ nào đó.

Thí dụ: Phế Du là Bối Du Huyệt của Phế, Tâm Du là Bối Du huyệt của Tâm... Bệnh nhân có rối loạn ở Phế, ấn vào huyệt Phế Du thấy đau.

KINH	MỘ HUYỆT	BỐI DU HUYỆT	HUYỆT LIÊN QUAN KHÁC
Phế	Trung Phủ	Phế Du, Phách Hộ	Khí Hải Du
Đại Trường	Thiên Xu	Đại Trường Du	Hợp Cốc
Vị	Trung Quản	Vị Du, Vị Thương	Khí Xung
Tỳ	Chương Môn	Tỳ Du, Ý Xá	Đại Hoành, Đại Bao
Tâm	Cự Khuyết	Tâm Du, Thần Đường	Cực Tuyền
Tiểu Trường	Quan Nguyên	Tiểu Trường Du	Thiên Tông
Bàng Quang	Trung Cực	Bàng Quang Du	Thiên trụ
Thận	Kinh Môn	Thận Du, Chí Thất	Toàn Trúc
Tâm Bào	Đản Trung	Quyết Âm Du, Cao Hoang	Thiên trì
Tam Tiêu	Âm Giao	Tam Tiêu Du, Thạch Môn	Thiên Dũ
Đởm	Trấp Cân Nhật Nguyệt	Đởm Du Dương Cương	Phong Trì, Hoàn Khiêu.
Can	Kỳ Môn	Can Du, Hồn Môn

Hiện nay, trên lâm sàng, dựa theo kinh nghiệm tích lũy được, các nhà châm cứu đã tìm ra được khá nhiều huyệt có tác dụng tương tự như huyệt Mộ nhưng họ gọi tên là huyệt Chẩn Đoán, với ý nghĩa, qua huyệt đó, có thể chẩn đoán được sự rối loạn bệnh lý ở các cơ quan, tạng phủ liên hệ.

Thí dụ:

· Huyệt Đởm Nang để chẩn đoán bệnh ở túi mật.

· Huyệt Lan Vĩ để chẩn đoán bệnh ở ruột thừa.

· Huyệt Hợp Cốc để chẩn đoán bệnh ở Đại trường...

Xem chi tiết »

Bài ca tác động cột sống

( Bài dẫn dạy pháp chữa bệnh bằng phương pháp tác động cột sống của Thầy Nguyễn Tham Tán )

Bệnh nhức đầu kèm theo mất ngủ

Thần kinh suy trí nhớ giảm mau

Phải tìm nhiệt độ vùng đầu

Vuốt xem cột sống rối đau chỗ nào

Thấy C6,7 lồi cao và lệch

Đẩy gần vào hết sạch đau ngay

Trước tiên nhớ nắn cơ vai

Nếu là co cứng nhớ day cho mềm

Những đốt lõm chớ nên ấn nữa

Chỗ lệch lồi mới chữa mà thôi

Đỉnh đầu đau nhức từng hồi

S1,2,3 chữa rồi nhẹ ngay

Nếu mắt cứng nhớ day C1

Hồi hộp thì D1,2,3

Bồn chồn nóng bụng ruột rà

Chữa ngay D6 ắt là ngủ yên

Trí nhớ giảm chớ quên S4

Cùng với D7,8 một lần

Nếu vì táo bón, ít phân

L5; S1,2 phải cần sửa sang

Nếu do chức năng gan rối loạn

Chỗ D10 bạn nhớ rung, day

Co cơ C7 quá dày

Chẳng nên ngần ngại đắp ngay cua đồng

Nếu râm ran đau vùng eo trái

Do thận âm chữa tại L2,3

Thái dương đám rối nhức hoài

Liên quan tim phổi dạ dày mà ra

D7,8 chữa là khỏi hết

D12 điều nhiệt bình thường

Muốn cho bệnh khỏi, lực cường

"Tác động cột sống" thấy phương thuốc thần

*********************************************************

GIỚI THIỆU CỘT SỐNG VÀ ĐỐT SỐNG 

Cột sống do 33- 34 đốt sống tạo thành:

- 7 đốt sống cổ C1 -> C7

- 12 đốt sống lưng D1 -> D12

- 5 đốt sống thắt lưng L1 -> L5 Các đốt sống thắt lưng khỏe hơn vì chúng phải chịu toàn bộ sức nặng của thân trên gia trọng lên nó. Các mỏm gai ngắn, rộng. Ngang thân đốt sống to hơn, không tiếp khớp với xương sườn nên các mỏm ngang dài và nhọn. Lỗ đốt có hình tam giác.

- 4-5 đốt sống cùng S1 -> S5 cột sống đưa ra phía sau, thành 1 liên tảng, cao nhất là S5

- 4-5 đốt sống cụt (Coccxy) Các xương cụt đều đưa ra phía trước và cũng thành 1 liên tảng

Cấu tạo chung của 1 đốt sống:

- Một đốt sống nói chung gồm: Thân đốt sống hình trju gồm 2mawtj trên và dưới, hơi lõm ở giữa và 1 vành xương đặt xung quanh.

- Mỗi đốt sống bao gồm 1 cung xương và 1 thân xương. Từ cung xương nhô bảy mỏm là: 1 mỏm gai, 2 mỏm ngang và 4 mỏm khớp (2 mỏm khớp trên và 2 mỏm khớp dưới)

- Thân đốt sống ở phía trước, cung xương ở phía sau

- Thân và cung đốt sống giới hạn bởi lỗ đốt sống.

- Tất cả các lỗ đốt sống chồng lên nhau hình thành ống sống, trong ống sống chứa tủy sống.

- Chỗ cung đốt sống và thân đốt sống tiếp giáp nhau có các khuyết trên và khuyết dưới.

- Các khuyết của 2 đốt kề nhau tạo thành lỗ gian đốt, có các dây thần kinh tủy sống chui qua.

- Các đốt sống ở từng đoạn có cấu trúc khác nhau. giữa các đốt sống có đĩa đệm, bao lấy đĩa đệm là các dây chằng dọc và dây chằng ngang.

Các mốc quan trọng để xác định đốt sống

- C1 là nằm trên đường thẳng nối 2 bờ chẩm (gọi là đốt đội hình 1 vòng tròn dẹt, không rõ thân đốt, lỗ đốt rộng,không có gai sau, giúp hộp sọ có thể quay chuyển dễ dàng),

- C2 gọi là đốt trục hình khuyên tròn, phía trên và trước khuyên này lồi lên 1 mỏm gọi là mẩu răng khế (mỏm răng) Nếu trên C2 không có lớp cơ bệnh lý, không được tác động vào, dễ sinh bệnh.

- C3 nằm trên đường thẳng kéo từ 2 bên mang tai,

- C4 nằm trên đường thẳng kéo từ yết hầu vào,

- C7 lồi cao nhất và chuyển động,

- D1 ngay dưới C7 không chuyển động,

- D3 nằm trên đường thẳng nối 2 bờ trên của 2 xương bả vai,

- D7 nằm trên đường thẳng nối 2 bờ dưới của 2 xương bả vai,

- L2 nằm trên đường thẳng nối 2 đầu xương sườn cụt,

- L3, L4: - Nam: Bờ dưới cao hơn bờ trên L4

- Nữ : Bờ dưới L3 bằng bờ trên L4

- L4, L5: - Nam: L4, L5 đưa ra phía trước

- Nữ : L4, L5 vẫn thẳng đều

- L5: - Nam: Bờ dưới thấp hơn bờ trên S1

- Nữ : Bờ dưới L5 bằng bờ trên S1,

- Khe L4,L5 nằm trên đường thẳng nối 2 bờ xương hông (mào chậu).

Biên Soạn:  Minh-Tùng Trần

Xem chi tiết »

Huyệt dũng tuyền chữa ho do nhiễm lạnh

( Nguồn tại: suckhoecuoituan.com )

Mẹo chữa ho do nhiễm lạnh không dùng kháng sinh, 1 đêm là khỏi

Y học cổ truyền có 1 cách chữa ho do nhiễm lạnh rất đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả, hơn nữa lại không phải dùng thuốc để điều trị, đó là cách làm ấm huyệt Dũng tuyền.

Trong cái giá lạnh khắc nghiệt của miền Bắc, điều làm cha mẹ lo lắng nhất là trẻ có thể bị nhiễm lạnh dẫn đến các triệu chứng ho, cảm, sốt...

Đặc biệt, đối với những người có cơ địa kích ứng thường bị ho khan kéo dài khi trời lạnh dẫn đến những khó chịu trong cơ thể, ảnh hưởng đến sinh hoạt.

Y học cổ truyền có 1 cách chữa ho do nhiễm lạnh rất đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả, hơn nữa lại không phải dùng thuốc để điều trị, đó là cách làm ấm huyệt Dũng tuyền.

1. Tác dụng của huyệt Dũng tuyền trong trị ho do nhiễm lạnh

Huyệt Dũng tuyền là một huyệt nằm ở vị trí lõm giữa lòng bàn chân, tại điểm nối 2/5 trước và 3/5 sau của đoạn thẳng nối từ đầu ngón chân thứ 2 đến bờ sau của gót chân.

Huyệt Dũng tuyền.

Đông y coi huyệt Dũng tuyền là tỉnh huyệt của đường kinh túc thiếu âm thận, huyệt đặc trị để trừ hư hỏa, giáng khí nghịch.

Đây là 1 huyệt khá quan trọng, có liên quan đến toàn thân. Khi tác động làm nóng huyệt này sẽ có tác dụng tạo hiệu ứng giáng khí, lưu thông khí huyết, đưa phần nóng từ phía trên xuống dưới bàn chân.

Trong Đông y, việc ho do nhiễm lạnh được tạo ra bởi chứng khí nghịch. Khi làm ấm huyệt Dũng tuyền chính là cách đối trị chứng khí nghịch, vì thế mà triệt tiêu được nguyên nhân của những cơn ho dai dẳng.

2. Cách làm ấm huyệt Dũng tuyền trị ho do lạnh

- Chuẩn bị 1 lọ dầu nóng như dầu cù là, dầu khuynh diệp, dầu tràm...

- Trước khi đi ngủ ngâm chân với nước ấm, sau đó lau khô.

- Bôi dầu nóng vào huyệt Dũng tuyền.

- Dùng ngón tay day huyệt Dũng tuyền, mỗi bên 15 phút, luân phiên mỗi bên như vậy 3 lần.

- Đi tất vào và đi ngủ.

3. Hiệu quả bất ngờ

Lương y Lộc Thị Quốc trong cuốn Tạp chí Cây thuốc quý số 254 trang 29 gọi cách chữa ho này là một "phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả rất kỳ diệu".

Theo lương y Lộc Thị Quốc: "Nhiều trường hợp có thể thấy ngay hiệu quả sau đêm đầu tiên. Điều này đặc biệt hiệu quả đối với trẻ em, kể cả trẻ em mới vài tháng tuổi".

Cũng theo lương y Quốc, cách day bấm huyệt Dũng tuyền 15 phút mỗi bên bàn chân, thực hiện luân phiên 3 lần mỗi chân có thể làm khỏi ngay đến 80%, tuy nhiên không nên day quá nhiều sẽ dẫn đến hiệu quả ngược.

Nếu vẫn còn ho thì buổi trưa làm 1 lần, buổi tối làm 1 lần nữa trước khi đi ngủ. Cứ kiên trì như vậy thì không cần dùng thuốc ho hay kháng sinh gì cả.

4. Lưu ý khi áp dụng

Theo bác sĩ Cao Thị Thanh Hương, phụ trách phòng khám Đông y, Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp cách trị ho bằng huyệt dũng tuyền chỉ hiệu quả đối với các chứng ho do nhiễm lạnh.

Khi áp dụng với trẻ em, cần phải khám để loại trừ khả năng viêm nhiễm trước khi áp dụng bởi nếu trẻ bị ho do viêm nhiễm sẽ có những biến chứng rất nhanh gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.

Hơn nữa, nếu trẻ ho do viêm nhiễm, áp dụng cách kích hoạt huyệt Dũng tuyền sẽ không có tác dụng.

Theo: Soha

Xem chi tiết »

Học thuyết kinh lạc

I. ĐỊNH NGHĨA
   Kinh lạc là tên gọi chung của kinh mạch và lạc mạch trong cơ thể. Kinh là đường thẳng, là cái khung của hệ kinh lạc và đi ở sâu. Lạc là đường ngang, là cái lưới, từ kinh lạc chia ra như mạng lưới đến khắp mọi nơi và đi ở nông. Kinh lạc phân bố ra toàn thân, là con đường vận hành của âm dương, khí huyết, tân dịch, khiến cho con người từ ngũ tạng, lục phủ, cân, mạch, cơ nhục, xương…kết thành một chỉnh thể thống nhất. 

Trên đường đi của kinh lạc có tập trung rất nhiều các huyệt vị, ngoài ra có một số huyệt vị không nằm trên các đường kinh lạc.

II. CẤU TẠO CỦA HỆ KINH LẠC
2.1. Kinh mạch và lạc mạch
2.1.1. Mười hai kinh mạch chính
    Tay: 
          - 3 kinh âm
            + Thủ thái ấm phế có 11 huyệt mỗi bên gồm: Trung phủ, vân phủ, thiên phủ, hiệp bạch, xích trạch, khổng tối, liệt khuyết, kinh cừ, thái uyên, ngư tế, thiếu thương
            + Thủ thiếu âm tâm có 9 huyệt mỗi bên, gồm: cực tuyền, thanh linh, thiếu hải, linh đạo, thông lý, âm khích, thần môn, thiếu phủ, thiếu xung.

            + Thủ quyết âm tâm bào lạc có 9 huyệt mỗi bên, gồm: thiên trì, thiên tuyền, khúc trạch, khích môn, gian sử, nội quan, đại lăng tuyền, lao cung, trung xung.

           - 3 kinh dương
            + Thủ thái dương tiểu trưởng có 19 huyệt mỗi bên, gồm: thiếu trạch, tiền cốc, hậu khê, uyển cốt, dương cốc, dưỡng lão, chi chính, tiểu hải, kiên trinh, nhu du, thiên tông, bỉnh phong, khúc viên, kiên ngoại du, kiên trung du, thiên song, thiên dung, quyền liêu, thính cung.
            + Thủ thiếu dương tam tiêu có 23 huyệt mỗi bên, gồm: quan xung, dịch môn, trung chữ, dương trì, ngoại quan, chi câu, hội tông, tứ độc, thiên tỉnh, thanh lãnh uyên, tiêu lạc, nhu hội, kiên liêu, thiên liêu, thiên dũ, ế phong, khế mạch, lư tức, giác tôn, nhĩ môn, hòa liêu, ty trúc không.
            + Thủ dương minh đại trường có 20 huyệt mỗi bên, gồm: Thương dương, nhị gian, tam gian, hợp cốc, dương khê, thiên lịch, ôn lưu, hạ liêm, thượng liêm, thủ tam lý, khúc trì, trửu liêu, ngũ lý, tý nhu, kiên ngung, cự cốt, thiên đỉnh, phù đột, hòa liêu, nghinh hương.
    Chân:  
        - 3 kinh âm
            + Túc thái âm tỳ có 21 huyệt mỗi bên, gồm: ẩn bạch, đại dộ, thái bạch, công tôn, thương khâu, tam âm giao, lậu cốc, địa cơ, âm lăng tuyền, huyết hải, cơ môn, xung môn, phủ xá, phúc kết, đại hoành, phúc ai, thực đậu, thiên khê, hung hương, chi vinh, đại bao.
            + Túc thiếu âm thận có 27 huyệt mỗi bên, gồm: dũng tuyền, nhiên cốc, thái khê, đại chung, thủy tuyền, chiếu hải, phục lưu, giao tín, trúc tân, âm cốc, hoàng cốt, đại hách, khí huyệt, tứ mãn, trung chú, hoang du, thương khúc, thạch quan, âm đô, thông cốc, u môn, bộ lang, thần phong, linh khư, thần tàng, quắc trung, du phủ.
            + Túc quyết âm can có 14 huyệt mỗi bên, gồm: đại đôn, hành gian, thái xung, trung phong, lãi câu, trung đô, tất quan, khúc tuyền, âm bao, ngũ lý, âm liêm, cấp mạch, chương môn, kỳ môn.
        - 3 kinh dương
            + Túc thái dương bàng quang có 67 huyệt mỗi bên, gồm: tinh minh, toản trúc, mi xung, khúc sai, ngũ xứ, thừa quang, thông thiên, lạc khước, ngọc chẩm, thiên trụ, đại trữ, phong môn, phế du, quyết âm du, tâm du, đốc du, cách du, can du, đởm du, tỳ du, vị du, tam tiêu du, thận du, khí hải du, quan nguyên du, tiểu trường du, bàng quang du, trung lữ du, bạch hoàn du, thương liêu, thứ liêu, trung liêu, hạ liêu, hội dương, thừa phù, ân môn, phù khích, ủy dương, ủy trung, phụ phân, phách hộ, thần đường, y hy, cách quan, hồn môn, dương cường, ý xá, vị thương, hoang môn, chí thất, bào hoang, trật biên, hợp dương, thừa cân, thừa sơn, phi dương, phụ dương, côn lôn, bộc tham, thân mạch, kim môn, kinh cốt, thúc cốt, thông cốc, chí âm.
            + Túc thiếu dương đởm có 44 huyệt mỗi bên, gồm: đồng tử liêu, thính hội, thượng quan, hàm yếm, huyền lư, huyền ly, khúc tần, suất cốc, thiên xung, phù bạch, khiếu âm, hoàn cốt, bản thần, dương bạch, lâm khấp, mục song, chính đỉnh, thừa linh, não không, phong trì, kiên tỉnh, uyên dịch, triếp cân, nhật nguyệt, kinh môn, đới mạch, ngũ khu, duy đạo, cự liêu, hoàn khiêu, phong thị, trung độc, dương quan, dương lăng tuyền, dương giao, ngoại khâu, quang mình, dương phụ, huyền chung, khâu khư, túc lâm khấp, địa ngũ hội, hiệp khê, túc khiếu âm.
            + Túc dương minh vị có 45 huyệt mỗi bên, gồm: thừa khấp, tứ bạch, cự liêu, địa thương, đại nghinh, giáp xa, hạ quan, đầu duy, nhân nghinh, thủy đột, khí xá, khuyết bổn, khí hộ, khố phòng, ốc ế, ưng song, nhũ trung, nhũ căn, bất dung, thừa mãn, lương môn, quan môn, thái ất, hoạt nhục môn, thiên khu, ngoại lăng, địa cơ, thủy đạo, quy lai, khí xung, bễ quan, phục thỏ, âm thị, lương khâu, độc tỵ, túc tam lý, thượng cư hư, điều khẩu, hạ cư hư, phong long, giải khê, xung dương, hãm cốc, nội đình, lệ đoài.

BIỂU TÓM TẮT 12 KINH CHÍNH

Kinh chính	Đường tuần hành	Biểu hiện bệnh lý			Tác dụng chữa bệnh
		Kinh Bệnh	Tạng Phủ Bệnh Chứng
Thủ Thái âm PHẾ KINH (Mỗi bên 11 huyệt)	Mặt trong, bờ trước của tay, từ hố nách ngực chạy ra ngón tay chiều ly tâm	Đau nơi kinh đi qua, đau nhiều thì tay bắt chéo ôm ngực, mắt tối sầm, tim đập loạn	Ngực đầy tức, ho, khó thở, khát, tiểu gắt, nước tiểu vàng, gang tay nóng, cảm phong hàn thì có sốt và gai rét	Sốt bệnh ở ngực, phế, họng, thanh quản, tiểu ít, khó hành khí hoạt huyết, khí huyết ứ trệ
Thủ Dương minh ĐẠI TRƯỜNG (Mỗi bên có 20 huyệt)	Mặt ngoài, bờ trước của tay, từ ngón trỏ chạy lên mặt, chiều hướng tâm	Đau, sưng nơi kinh đi qua, ngón trỏ và cái khó vận động. Tà khí thịnh thì sưng đau	Mắt vàng, miệng khô họng, chảy máu cam, bụng đau, sôi, nếu hàn : tiêu chảy. Nếu nhiệt : tiêu nhão, dính, táo bón. Tà thịnh : sốt phát cuồng	Sốt, bệnh ở đầu, mặt, mắt, mũi, miệng, tai, họng, mắt, bao tử, ruột
Túc Dương minh VỊ KINH (Mỗi bên có 45 huyệt)	Mặt ngoài, giữa chân, từ dưới mắt xuống chân theo chiều ly tâm	Sưng đau nơi kinh đi qua, chảy máu cam, miệng, môi mọc mụn, miệng méo, chân teo lạnh, tà khí thịnh : sốt cao, vã mồ hôi, có thể cuồng	Vị nhiệt : ăn nhiều, nước tiểu vàng, nóng nẩy trong người, có thể phát cuồng khát nước. Vị hàn : đầy bụng, ăn ít	Sốt cao, bệnh ở đầu, mặt, mắt, mũi, răng, họng, bao tử, ruột, bệnh tâm thần, bệnh thần kinh
túc thái âm tỳ kinh (mỗi bên có 21 huyệt)	mặt trong, bờ trước chân, từ ngón chân cái lên ngực, theo chiều hướng tâm	người ê ẩm, nặng nề, da vàng, lưỡi cứng đau, mặt trong chi dưới phù, cơ ở chân tay teo	bụng trên đau, đầy, ăn khó tiêu, nôn, nuốt khó, ỉa chảy, tiểu không thông	bệnh ở bụng trên, bao tử, ruột, bệnh sinh dục, tiết niệu
Thủ Thiếu âm TÂM KINH (Mỗi bên có 9 huyệt)	Mặt trong, bờ sau của tay, từ hố nách ngực ra ngón tay, theo chiều ly tâm	Đau nơi kinh đi qua, gan tay nóng hoặc lạnh, miệng khô, khát, mắt đau	Vùng tim đau, nấc khan, sườn ngực đau tức, thực : phát cuồng hư : hay sợ hãi	Bệnh ở tim, ngực, bệnh tâm thần
Thủ Thái dương TIỂU TRƯỜNG (Mỗi bên có 19 huyệt)	Mặt ngoài, bờ sau tay, từ ngón tay lên mặt, theo chiều hướng tâm	Đau sưng nơi kinh đi qua, điếc, mắt vàng, cổ gáy cứng đau	Bụng dưới đau trướng, đau lan ra thắt lưng, xiên xuống dịch hoàn, tiêu chảy, táo bón, bụng đau	Sốt, bệnh ở đầu gáy, cổ, mắt, tai, mũi, họng, bệnh tâm thần, thần kinh
Túc Thái dương BÀNG QUANG (Mỗi bên có 67 huyệt)	Mặt ngoài, bờ sau chân, từ ngón chân lên đầu mặt, theo chiều hướng tâm	Sốt, đau nơi kinh đi qua, mắt đỏ, chảy nước mắt, chảy máu cam, chảy nước mũi	Bụng dưới đau tức, đái dầm, đái không thông	Sốt, bệnh ở đầu gáy, mũi, mắt, thắt lưng, hậu môn, tạng phủ, tâm thần
Túc Thiếu âm THẬN KINH (Mỗi bên có 27 huyệt)	Mặt trong, bờ trong chân, từ chân lên ngực, theo chiều hướng tâm	Đau nơi kinh đi qua, miệng nóng, lưỡi khô, họng sưng, mặt trong chân lạnh, lòng bàn chân nóng	Phù, đái không thông, ho ra máu, suyễn, thích nằm, mắt hoa, da xạm, hồi hộp, tiểu chảy lúc gần sáng	Bệnh ở bụng dưới, sinh dục, tiết niệu, ruột, bệnh ở họng, phế
Thủ Quyết âm TÂM BÀO (Mỗi bên có 9 huyệt)	Mặt trong, giữa tay, từ nách ngực ra ngón tay, theo chiều ly tâm	Mặt đỏ, nách sưng, khuỷ tay co quắp, gang tay nóng	Vùng tim đau, bồn chồn, ngực sườn tức, tim đập mạnh, cuồng, nói sảng, hôn mê	Sốt, bệnh ở ngực, tim, bao tử, bệnh tâm thần
Thủ Thái dương TAM TIÊU (Mỗi bên có 23 huyệt)	Mặt ngoài, giữa tay, từ ngón tay lên đầu mặt,weo chiều hướng tâm	Đau sưng nơi kinh đi qua, tai ù, điếc, mặt đau đỏ, ngón tay thứ 4 khó cử động	Bụng đầy trướng, bụng dưới cứng, đái không thông, đái gắt, đái són, phù	Sốt, bệnh ở đầu, thái dương, mắt, tai, mũi, họng, ngực, sườn, bệnh tâm thần
Túc Thiếu dương ĐỞM KINH (Mỗi bên có 44 huyệt)	Mặt ngoài, bờ trước chân, từ đầu xuống chân, theo chiều ly tâm	Đau sưng nơi kinh đi qua, sốt rét, điếc, lao hạch, phía ngoài bàn chân nóng, ngón chân thứ 4 khó vận động	Cạnh sườn đau, ngực đau, miệng đắng, nôn	Sốt, bệnh ở đầu, thái dương, mắt, tai, mũi, họng, ngực, sườn, bệnh tâm thần
Túc Quyết âm CAN KINH (Mỗi bên có 14 huyệt)	Mặt trong, bờ trong cẳng chân, từ ngón chân lên ngực, theo chiều hướng tâm	Đau đầu, váng, mắt hoa nhìn không rõ, tai ù, sốt cao, co giật, đái khó, đái dầm	Ngực tức, nôn, nấc, bụng trên đau, da vàng, nuốt nghẹn, thoái vị, bụng dưới đau, tiêu chảy	Bệnh ở mắt, hệ sinh dục, đường tiểu, bệnh ở bao tử, ruột, ngực, sườn

2.1.2. Tám kinh mạch phụ
        - Nhâm mạch có 24 huyệt, gồm: hội âm, khúc cốt, trung cực, quan nguyên, thạch môn, khí hải, âm giao, thần khuyết, thủy phân, hạ quản, kiến lý, trung quản, thượng khoản, cự khuyết, cưu vỹ, trung đỉnh, đản trung, ngọc đường, tử cung, hoa cái, toàn cơ, thiên đột, liêm tuyền, thừa tương. 

        - Đốc mạch có 28 huyệt, gồm: trường cường, yêu du, dương quan, mệnh môn, huyền khu, tích trung, trung khu, cân súc, chí dương, linh đài, thần đạo, thân chủ, đào đạo, đại chùy, á môn, phong phủ, não hộ, cường gian, hậu đỉnh, bách hội, tiền đình, tín hội, thượng tinh, tố liêu, nhân trung, đoài đoan, ngân giao.        
        - Xung mạch      
        - Đới mạch

        - Âm duy mạch

        - Dương duy mạch 

         - Âm kiểu mạch

         - Dương kiểu mạch

2.1.3. Kinh biệt, kinh cân, biệt lạc, tôn lạc, phủ lạc.
    - 12 kinh biệt đi ra từ 12 kinh chính
    - 12 kinh cân nối liền các đầu xương ở tứ chi không vào phủ phủ tạng.
    - 15 biệt lạc đi từ 14 đường kinh mạch biểu lý với nhau và một tổng lạc.
    - Tôn lạc: từ biệt lạc phân nhánh nhỏ.
    - Phù lạc: từu tôn lạc nổi ở ngoài da.
2.2. Huyệt
    Gồm 319 huyệt ở đường kinh chính, 52 huyệt ở 2 đường kinh phụ cộng là 371 huyệt nằm trên 14 đường kinh (nếu kể cả 2 bên là 319 x 2 + 52 = 690 huyệt) và khoản cách 200 huyệt ngoài đường kinh (hiện nay bên Trung Quốc đã tìm và đặt tên thêm nhiều huyệt nữa).
- Bát giao hội huyệt xem ở đây: http://yhoccotruyenvn01.blogspot.com/2015/05/bat-giao-hoi-huyet.html
- Bát huyệt hội xem ở đây http://yhoccotruyenvn01.blogspot.com/2015/05/la-ten-goi-cua-8-huyet-co-tac-dung-tot.html
- Lục tổng huyệt xem ở đây: http://yhoccotruyenvn01.blogspot.com/2015/05/luc-tong-huyet.html
- Huyệt đặc hiệu
- Ngũ du huyệt
- Huyệt bồi bổ
2.3. Kinh khí và kinh huyết vận hành trong kinh lạc.
Ngoài tác dụng chung còn mang tính chất của đường kinh mà nó cư trú.

III. TÁC DỤNG CỦA HỆ THỐNG KINH LẠC
3.1. Về sinh lý
    - Hệ thống kinh lạc thông hành khí huyết trong các tổ chức của cơ thể chống ngoại tà bảo vệ cơ thể.
    - Hệ thống kinh lạc liên kết các tổ chức cơ thể (tạng, phủ, tứ chi, chín khiếu, cân mạch, xương, da…) có chức năng khác nhau thành một khối thống nhất.
3.2. Về mặt bệnh lý
    Khi công năng hoạt động cảu hệ kinh lạc bị trở ngại, gây kinh khí không thông suốt thì dễ bị ngoại tà xâm nhập và gây bệnh. Bệnh thường truyền từ ngoài vào trong, từ ngoài da cơ nhục vào tạng, tức là từ kinh mạch vào phủ tạng.
    Bệnh ở phụ tạng thường có những biểu hiện bệnh lý ở đường kinh mạch đi qua: vị nhiệt thì loét miệng, cơn đau ngực do co thắt động mạch vành thì đau ở tâm kinh…
3.3. Về chẩn đoán
    Kinh mạch nối liền với tạng phủ và có đường đi ở những vị trí nhất định cảu cơ thể. Căn cứ vào những thay đổi cảm giác (đau, tức, trướng), điện sinh vật trên đường đi cảu kinh mạch nười ta chẩn đoán bệnh thuộc tạng phủ nào đó gọi là kinh lạc chẩn. Thí dụ: Nhức đầu vùng đỉnh do can, đau nửa bên đầu do đởm, đau sau gáy thuộc bàng quang…
    Ngoài ta người ta còn đo thông số về điện sinh vật của các tỉnh huyệt (huyệt tận cùng đầu chi cảu các kinh) hay nguyên huyệt (huyệt chính của một đường kinh) bằng máy đo kinh lạc để đánh giá được tình trạng hư thực của khí huyết (huyết tay trái, khí tay phải) hoặc tình trạng hư thực cảu phủ so với số liệu trung bình hoặc so hai bên cơ thể với nhau…
3.4. Về chữa bệnh
    Học thuyết kinh lạc được ứng dụng nhiều nhất vào phương pháp chữa bệnh bằng châm cứu, xoa bóp và thuốc.
    Châm cứu và xoa bóp đã thành một phương pháp chữa bệnh độc đáo đạt nhiều thành tựu to lớn, sẽ được giới thiệu kỹ trong các phần sau.
    Học thuyết kinh lạc chỉ đạo việc quy tác dụng của thuốc tương ứng với tạng, phủ hay đường kinh nào đó gọi là sự quy kinh của thuốc.
    Thí dụ:
    - Quế chi vào phế nên chữa ho, cảm mạo.
    - Ma hoàng vào phế nên chữa ho hen, vào bàng quang nên có tác dụng lợi niệu.

Xem chi tiết »