Chứng chân hàn giả nhiệt và chứng chân nhiệt giả hàn

Tóm lược và rút gọn từ quan điểm của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác như sau:
- Chứng dưong thịnh cách âm ( chân nhiệt giả hàn ): Dương quá thịnh dồn đuổi âm ra ngoài gây chứng chân nhiệt giả hàn. Cho uống nước lạnh thử, nếu muốn uống, uống xong thấy khoan khoái, dễ chịu là giả hàn, thời lúc đó dùng thuốc hàn để trị sẽ khỏi. Nếu thấy lưỡi khô ráo và nhám là nhiệt ở vị.
( HTLO YTTL trang 179 - 180 quyển 1 tập 2 )
- Chứng âm thịnh cách dương ( chân hàn giả nhiệt ): Âm quá thịnh ngăn cản khí dương, gây chứng mặt, mắt đều đỏ, môi lưỡi rộp nứt, bụng đầy, hư cuồng ( có vẻ cuồng ), giả ban ( giống ban ), khoa tay múa chân, nói năng lẫn lộn. Nếu dùng thuốc tả sẽ nguy ( tả ở đây hiểu là tả cái nhầm gọi là thực dương ) / ( HTLO YTTL trang 182 quyển 1 tập 2 ). Tương tự trên ta cho uống thử bằng nước lạnh, nếu thấy không ưa hoặc không uống mấy, hoặc uống vào thổ ra ngay, thời lúc đó dùng thuốc ôn dược để điều trị. Lưu ý có trường hợp rêu lưỡi đen mà thuộc về hàn thì tất lưỡi không nổi gai và trong miệng nhuận ướt / ( HTLO YTTL trang 179  quyển 1 tập 2 )